یکی از بحث‌هایی که در سال‌های گذشته و با رونق گرفتن «پیام‌رسان‌ها» در فضای مجازی، همواره داغ بوده، موضوع پیام‌رسان‌های داخلی و ضرورت حمایت دولت از آن‌هاست. پرسش این است که چرا دولت از پیام‌رسان‌های داخلی حمایت نمی‌کند و آیا مردم رغبتی به استفاده از این پیام‌رسان‌ها ندارند؟ در این باره با روح الله مؤمن‌نسب، کارشناس و تحلیلگر فضای مجازی گفت و گو کرده‌ایم.

به نظر شما آیا مسئولان وزارت ارتباطات به بومی کردن پیام‌رسان‌ها اعتقاد دارند یا نگاهشان به خارج است؟

طبیعتاً وزارت ارتباطات چون تاکنون نتوانسته زیرساخت‌های فناوری ارتباطات را وارد کشور کند، متأسفانه زیرساخت‌های مورد نظر برای توسعه نرم‌افزارهای داخلی را هم نتوانسته است به طور کامل فراهم کند. از طرفی مسئله پیام‌رسان به صورت خاص تحت نظر شورای عالی فضای مجازی و یک مسئله حاکمیتی است و وزارت ارتباطات مکلف است طبق نظر شورای عالی فضای مجازی که مصوبات آن، اسناد بالادستی به حساب می‌آید از پیام‌رسان‌های داخلی حمایت کند و می‌توان گفت مصوبه شورای عالی فضای مجازی که حمایت از نرم افزارهای داخلی و مسدود کردن نرم افزارهای خارجی است، مصوبه خوبی است؛ به شرطی که خوب اجرا شود و وزارت ارتباطات هم در اجرای آن تلاش و عزم کافی را داشته باشد که البته چنین عزمی تا به حال دیده نشده است.

 به نظر شما مردم به پیام رسان‌های داخلی اعتماد می‌کنند؟

ببینید، مردم به این دلیل که تلگرام از سیستم رمز کردن پیام‌ها برای امنیت و محرمانگی پیام‌ها استفاده می‌کند و البته برخی دیگر از قابلیت‌های آن تمایل به استفاده از این نرم‌افزار دارند در حالی که پیام‌رسان‌های داخلی هم به گفته مدیرانشان، از آخرین الگوریتم‌های رمز کردن پیام‌ها برای حفظ امنیت آن استفاده می‌کنند و دارای قابلیت‌های مشابه تلگرام هستند، پس از این جهت مشکلی نیست. مشکل اینجاست که مردم با مزایای استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی آشنا نشده‌اند.

از جمله مزایایی که پیام رسان‌های داخلی دارند، این است که پیام‌ها از کشور خارج نمی‌شود و اگر در داخل کسی شما را هک کند، پلیس براحتی هکر را پیدا می‌کند. پیام‌رسان‌های داخلی از محتوای سالمی برخوردارند و به عنوان مثال کانال‌های ترویج ابتذال و به انحراف کشیدن نوجوانان و جوانان در آن‌ها وجود ندارد. همچنین با استفاده از این پیام‌رسان‌ها، بهای اینترنت برای کاربران تا یک سوم کاهش پیدا می‌کند، شبکه ملی اطلاعات رونق می‌گیرد و صدالبته سرعت پیام رسان‌های داخلی هم نسبت به خارجی خیلی بالاتر است؛ چون شبکه‌های خارجی سِرورهایشان خارج از کشور است و اطلاعات شما باید از ۱۷ نقطه دنیا عبور کند تا به سرور اصلی برسد. اگر یک نرم افزار بتواند تا یک میلیون نفر را تحت پوشش قرار دهد این قابلیت را دارد که تا ۱۰ میلیون نفر را نیز پوشش دهد و از این حیث خرده‌ای بر پیام رسان‌های داخلی نمی‌توان گرفت. از طرفی همه مخاطبان تلگرام در حال حاضر از زیر ساخت‌های کشور خودمان برای دسترسی به این نرم افزارها استفاده می‌کنند.

با وجود اینکه چند سال است پیام‌رسانهایی مانند سروش، بیسفون، گپ و... موجود است، چرا مردم بازهم از تلگرام استفاده می‌کنند؟

زیرا پیام رسان‌های داخلی عموماً نسخه صفر آن موجود است؛ جز سروش که دو ماهی است که نسخه اصلی آن ارائه شده است. افزون بر آن پیام‌رسان‌های داخلی تبلیغات وسیعی هم نداشتند. از طرفی مسئله کاپیتولاسیونی که در حوزه پیام رسان‌ها وجود دارد، موجب می‌شود که نرم‌افزارهای خارجی آزادانه عمل کنند. آن‌ها هیچ مالیات و عوارضی پرداخت نمی‌کنند و به قوانین کشور هم بی اعتنا هستند و کسی هم به آن‌ها کاری ندارد، ولی پیام رسان‌های داخلی نیاز به پنج نوع مجوز دارند و باید مالیات بپردازند. قوانین را رعایت کنند و حتی بابت ترافیک هم پول بدهند که موجب می‌شود نتوانند درست رشد و توسعه پیدا کنند و رقابت کنند. برخی سنگ‌اندازی‌های منفعت طلبان نیز در برابر آن‌ها صورت می‌گیرد. از طرفی برخی سعی دارند یک نوع دامپینگ و انحصار در بین نرم‌افزارهای داخلی ایجاد کنند که مغایر با اصل ۴۴قانون اساسی است. به طور کل اگر موانع از سر راه پیام‌رسان‌های داخلی برداشته شود، برنامه نویسان قدرتمندی در داخل کشور داریم که در دنیا صاحب رتبه‌های برتر هستند.

 آیا اگر تلگرام تابع قوانین ایران باشد، باز هم مسدود خواهد شد؟

هدف تلگرام ایجاد مشکل برای ایران است. تلگرام را صهیونیست‌ها تهیه کرده‌اند و بعید است بتوانند با ایران کنار بیایند و اگر کنار بیایند و تابع قوانین ایران باشند، باید به اصل تلگرام شک کرد.

 آیا سایر کشورها اجازه می‌دهند پیام‌رسان‌های خارجی در کشورشان آزادانه فعالیت داشته باشند؟

به هیچ عنوان! بخصوص کشورهای صنعتی مثل کره، ژاپن، چین، انگلیس، آلمان، کانادا، آمریکا و حتی دیگر کشورها قوانین سختگیرانه‌ای برای حفظ اطلاعات کاربران خود و حریم امنیتی کشورشان دارند، مگر اینکه پیام رسان خارجی کاملاً تحت نظر خودشان باشد یا اینکه مثل چین، کره و روسیه و برخی کشورهای دیگر این‌ها شبکه‌های اجتماعی داخلی خود را توسعه می‌دهند. حتی ارتباط با خارج از کشورشان را نیز از طریق نرم افزارهای داخلی‌شان انجام می‌دهند.